Ta ryba ma wydłużone, płaskie, wrzecionowate ciało o średnich łuskach; barwa grzbietu oliwkowozielona, boki srebrzyste; charakterystyczne podłużne prążki na grzbiecie; grube wargi i dwie pary wąsików, wyposażone w liczne komórki czuciowe i smakowe, dzięki którym ryba bada pokarm; mocno wcięta płetwa grzbietowa; długość zazwyczaj do 55 cm, waga do 2 kg
w rzekach Europy Środkowej, Francji, południowo-wschodniej Anglii, w dorzeczu Dniestru, Dniepru, Łaby, Niemna, Dunaju; w Alpach także w jeziorach; w Polsce w dorzeczu Wisły i Odry – najliczniej w podgórskich odcinkach dopływów Wisły i w dopływach Noteci
rzeki o szybkim nurcie i kamiennym, żwirowatym lub piaszczysto-żwirowatym dnie, młode ryby bliżej brzegu, dorosłe osobniki w głównym nurcie
fauna denna, larwy owadów wodnych, ikra innych gatunków, drobne ryby, duże osobniki wszystkożerne
tarło od maja do lipca, przy temperaturze wody do 18 stopni C; otoczka składanej przy kamieniach ikry trująca; samce dojrzałe płciowo w wieku około 3 lat, samice - 4-5 lat; jednej samicy podczas tarła towarzyszy nawet kilkunastu samców
a) zestaw gruntowy – wędziska długości 2,7 – 3,7 m z kołowrotkiem o szpuli stałej i solidną regulacją hamulca, z żyłką 100 m o wytrzymałości 3,6 kg, haczykami nr 8-12, ciężkim ołowianym ciężarkiem przelotowym
b) wędka muchowa – tylko w górskich rzekach
c) spinning – sporadycznie; miejsca, w których lubią przebywać brzany nie sprzyjają spinningowi: łowiska z szybkim nurtem, dużymi kamieniskami, śródrzecznymi rafami
ryba bardzo wrażliwa na zanieczyszczenia przemysłowe, licznie występuje tylko w czystych wodach; udane łowy zwłaszcza we wrześniu i październiku; UWAGA – w okresie tarła (maj-lipiec) ikra i mięso brzany są trujące; po zahaczeniu walczy zajadle, używając całej siły, porównywalnej z siłą łososia; łowiąc brzanę należy trzymać wysoko uniesione wędzisko
rosówki, białe robaki, gotowana kukurydza, groch, pęcak, małe kostki żółtego sera